Συνταγματάρχης Δημήτριος Ψαρρός (Χρισσό Φωκίδας 1893- Κλήμα Φωκίδας 1944)

«Το άρχειν ήδιστον». Αριστοτέλης

Η  Εκτέλεση

Την 17 Απριλίου του 1944, στην περιοχή Κλήμα Φωκίδος, ο Συνταγματάρχης Δημήτριος Ψαρρός, Διοικητής του 5/42 Συντάγματος Ευζώνων Ανταρτών, δολοφονήθηκε εν ψυχρώ, από τον Ταγματάρχη Μηχανικού Ευθύμιο Ζούλα, Διοικητή του 36ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Είχε προηγηθεί μάχη, μεταξύ της V Ταξιαρχίας του ΕΛΑΣ και του 5/42.  Ο Ψαρρός συνελήφθη αιχμάλωτος από το V ανεξάρτητο Τάγμα του ΕΛΑΣ. Ο καπετάνιος του Τάγματος Νικηφόρος (Μήτσος Δημητρίου), φοβούμενος για την ασφάλεια του, διέταξε να τον μεταφέρουν στο Σταθμό Διοικήσεως της Ταξιαρχίας. Η διαταγή στον επικεφαλής ήταν σαφής: «Μακριά από τον Άρη και τους μαυροσκούφηδες». Κατά τη μεταφορά του στο αρχηγείο του ΕΛΑΣ, απέφυγε τον Βελουχιώτη, για κακή του τύχη όμως συναντήθηκε με τον Ζούλα. Οι λοιποί
αιχμαλωτισθέντες εκτελέσθηκαν αφού πρώτα βασανίσθηκαν. 

Η ίδρυση της ΕΚΚΑ

O Δημήτριος Ψαρρός σπούδασε στη φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και με την κήρυξη του Ελληνοτουρκικού πολέμου (1912) κατατάχθηκε εθελοντής στον στρατό. Προσχώρησε στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας το 1916. Πήρε μέρος στο Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, στην εκστρατεία της Ουκρανίας (1919) και στην Μικρασιατική εκστρατεία. Καταδικάστηκε από το στρατοδικείο Θεσσαλονίκης σε 12ετή φυλάκιση και απόταξη, για τη συμμετοχή του στο κίνημα του 1935. Τον Νοέμβριο του 1942, σε συνεργασία με τους πολιτικούς Απόστολο Καψαλόπουλο  και Γεώργιο Καρτάλη, ίδρυσε την αντιστασιακή οργάνωση ΕΚΚΑ, (Εθνική και Κοινωνική Αναγέννηση), σοσιαλδημοκρατικών αντιλήψεων. Ετέθη επικεφαλής του 5/42 Σύνταγμα Ανταρτών, το οποίο απετέλεσε το στρατιωτικό σκέλος της οργάνωσης το οποίο δραστηριοποιήθηκε  στην περιοχή της Γκιώνας.

Τα αίτια της διάλυσης του 5/42

Την εποχή εκείνη το 5/42 δεν είχε δύναμη πάνω από 500 άνδρες, έμελλε όμως να παίξει ένα επικίνδυνο ρυθμιστικό ρόλο. Το ΚΚΕ με την ίδρυση της ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης), ή κυβέρνηση του βουνού όπως έγινε γνωστή, ήθελε να εμφανίσει ότι υπό την σημαία της σχηματιζόταν αντιστασιακό μέτωπο και με άλλες οργανώσεις εκτός από το ΕΑΜ. Το 5/42 ή έπρεπε να ταχθεί υπό την ΠΕΕΑ, ή να διαλυθεί. Την απόφαση για την διάλυση του, επιτάχυνε το υπόμνημα του Λοχαγού Ευθυμίου Δεδούση Διοικητού Τάγματος Παρνασίδος, το οποίο υπέγραψαν 68 Αξιωματικοί και Υπαξιωματικοί. Σύμφωνα μ’ αυτό οι υπογράψαντες ετίθεντο υπό τις διαταγές  της Κυβερνήσεως του Βασιλέως, και του στρατηγείου της Μέσης Ανατολής. Μετά από αυτό το Στρατηγείο του ΕΛΑΣ ζήτησε την άνευ όρων παράδοση του οπλισμού του 5/42, όπως επίσης την σύλληψη και παραπομπή του Λοχαγού Δεδούση σε Στρατοδικείο.

Πάντα η ίδια ιστορία

Η δολοφονία του Ψαρρού και των συλληφθέντων ανδρών του 5/42 θα είχε αποφευχθεί, εάν δεν υπήρχαν τα εξτρεμιστικά εκείνα στοιχεία, που δυστυχώς την εποχή εκείνη δεν μπορούσαν να ελεγχθούν. Οι αποφάσεις για την τύχη της Ελλάδος δεν ελήφθησαν στα βουνά της Στερεάς. Οι εκπρόσωποι της ΠΕΕΑ, οι οποίοι αναχώρησαν μετά από λίγες μέρες για την σύσκεψη του Λιβάνου, έφεραν μέσα στις αποσκευές τους το βάρος μιας δολοφονίας με ισχυρό συμβολισμό. Για ακόμη μια φορά με πρόσχημα την σωτηρία της Πατρίδος, αλληλοσκοτωνόμασταν για την κατάκτηση της εξουσίας.

Αντγος εα  Ιωάννης Κρασσάς