Ο Ελληνικός Στρατός στην Σμύρνη (15 Μαΐου 1919)

«Η πόλις καταστρέφεται από τους μεγάλους άντρες»

Σόλων 630-560 π.Χ, Αθηναίος νομοθέτης και Φιλόσοφος

Η Αποβίβαση         

Την 0800 της 15 Μαΐου 1919, το 38ον Σύνταγμα Ευζώνων της Ιης Μεραρχίας Πεζικού, αποβιβάσθηκε στην προκυμαία της Σμύρνης. Ο χώρος ήταν κατάμεστος από Έλληνες κατοίκους, οι οποίοι παραληρούσαν από ενθουσιασμό, σείοντας ελληνικές σημαίες (από τους 370.000 κατοίκους της πόλεως, οι 160.000 ήσαν έλληνες). Η Τουρκία παραδόθηκε στις Δυνάμεις της Αντάντ (Εγκάρδια Συνεννόηση), την 30η Οκτωβρίου 1918, μετά την υπογραφή της  συνθήκης ανακωχής του Μούδρου. Μετά την άνευ όρων παράδοση της Γερμανίας, την 11 Νοεμβρίου 1918, συνέρευσαν στο Παρίσι, οι αντιπροσωπείες των 32 χωρών που συμμετείχαν στον πόλεμο για την υπογραφή των συνθηκών ειρήνης. Οι νικήτριες χώρες προσδοκούσαν σε όσο το δυνατόν  περισσότερα οφέλη. Επικεφαλής της Ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν ο
πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος.

Το Ιστορικό της Απόφασης

Η απελευθέρωση της Ιωνίας αποτελούσε ανέκαθεν μέρος της Μεγάλης Ιδέας του έθνους. Στα πλαίσια προστασίας των Ελλήνων που ζούσαν στην Τουρκία, η ελληνική κυριαρχία επί της Σμύρνης υπήρξε πάντα διακαής πόθος του Βενιζέλου. Η προσάρτηση του βιλαετίου Αϊδινίου (Σμύρνης) στην Ελλάδα, ετέθη για πρώτη φορά από τον Υπουργό εξωτερικών της Αγγλίας σερ Έντουαρτ Γκρέυ, στον Βενιζέλο το 1915. Η χώρα μας σε αντάλλαγμα θα έδινε στην Βουλγαρία τους νομούς Καβάλας και Δράμας, προκειμένου να προσχωρήσει στην Αντάντ. Η προσχώρηση της Βουλγαρίας στις κεντρικές δυνάμεις, έθεσε τέρμα σ’ αυτή την ανταλλαγή. Η προσχώρηση της Ιταλίας στην εγκάρδια συνεννόηση υπήρξε αποτέλεσμα των συνθηκών του Λονδίνου το 1915 και της μυστικής συμφωνίας του Αγίου Ιωάννη της Μωριέννης το 1917. Οι σύμμαχοι είχαν συμφωνήσει, μετά τον πόλεμο η Σμύρνη να δοθεί στους Ιταλούς. Η Ιταλός πρωθυπουργός Ορλάντο απεχώρησε από την σύσκεψη ειρήνης, λόγω του θέματος του Φιούμε. Η Ιταλία είχε αποστείλει 7 πολεμικά πλοία στη Σμύρνη. Ο πρωθυπουργός της Αγγλίας Λόυντ Τζώρτζ, φοβούμενος κατάληψη της Σμύρνης από του Ιταλούς, έπεισε τον Γάλλο πρωθυπουργό Κλεμανσώ και τον Αμερικανό Πρόεδρο Ουίλσων, να ζητήσουν από τον Βενιζέλο, την αποστολή στρατού στην Σμύρνη με σκοπό την προστασία των χριστιανών κάτοικων της. Την δεδομένη στιγμή «οι τρεις ρεντιγκότες»  δεν ήθελαν με τίποτα τους Ιταλούς στην Σμύρνη.

Η Κατάληξη

Η απόφαση του Βενιζέλου για την αποστολή Στρατού στην Σμύρνη, η οποία σήμανε την έναρξη της Μικρασιατικής εκστρατείας, εξακολουθεί και σήμερα να αποτελεί θέμα αντιπαράθεσης. Πιστεύω ότι κανένας Έλληνας πρωθυπουργός, την δεδομένη χρονική συγκυρία, θα μπορούσε να αρνηθεί μια τέτοια προσφορά. Ο Βενιζέλος υπερεκτίμησε τις δυνατότητες της Ελλάδος για την ανάληψη μιας τέτοιας επιχειρήσεως, όπως επίσης και την βοήθεια των συμμάχων της. Υποεκτίμησε από την άλλη, τον τούρκικο  εθνικισμό. Η εφαρμογή της συνθήκης των Σεβρών θα μετέτρεπε την Ελλάδα σε περιφερειακή δύναμη, εκτεινόμενη από τις ακτές της  Αδριατικής έως την Κύπρο. Για κάτι τέτοιο η εθνική συναίνεση και ομοψυχία ήσαν απαραίτητες προϋποθέσεις, τις οποίες δεν φρόντισε να εξασφαλίσει ο Ελευθέριος Βενιζέλος.

Αντγος εα Ιωάννης Κρασσάς