Λυγερός Νίκος για τη Βόρεια Ήπειρο

Από το Μαυροβούνιο στη Βόρεια Ήπειρο  

 

     Το Μαυροβούνιο ήταν ανεξάρτητο πριγκιπάτο έως το 1910 στη συνέχεια μετατράπηκε σε βασίλειο και ενσωματώθηκε στο Βασίλειο της Γιουγκοσλαβίας το 1918 έως το 1945. Μετέπειτα ανήκε στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας έως το 1992. Ύστερα δημιουργήθηκε η Ομοσπονδία Σερβίας και Μαυροβουνίου το 2003, η οποία διαλύθηκε μετά το δημοψήφισμα ανεξαρτησίας του Μαυροβουνίου. Το 2006 το Μαυροβούνιο έγινε το 192^ο μέλος του ΟΗΕ και το 2007 μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης. Αυτή η ιστορική αναδρομή έχει ως στόχο τη διευκρίνιση της κατάστασης ενός κράτους με πληθυσμό μικρότερο του εκατομμυρίου με έκταση 13, 812 km², με σύνορα 625 χιλιόμετρα και 293,5 χιλιόμετρα. Αυτά τα αντικειμενικά στοιχεία, που θα παίξουν ένα σημαντικό ρόλο και για τον καθορισμό της ΑΟΖ του Μαυροβουνίου, είναι ενδεικτικό μιας τάσης. Όποιες και αν ήταν οι προσπάθειες της Σερβίας να αφομοιώσει το Μαυροβούνιο όλα αυτά τα χρόνια με διάφορα συστήματα, συνειδητοποιούμε ότι η διαφορά έκανε τη διαφορά και η λύση βρέθηκε μέσω του ευρωπαϊκού πλαισίου. Επιπλέον πρέπει μακροπρόθεσμα να αντιληφθούμε ότι η ένταξη του Μαυροβουνίου στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι αναμενόμενη, αφού αποτελεί με τις άλλες χώρες της πρώην Γιουγκοσλαβίας και της Αλβανίας μια τοπολογική τρύπα. Με αυτά τα δεδομένα είναι δυνατόν όχι μόνο να κάνουμε μια αναλογία αλλά και να δημιουργήσουμε ένα πιθανό μοντέλο για την Βόρεια Ήπειρο. Όπως η Σερβία γνώριζε εξ αρχής τη διαφορά που υπήρχε με το Μαυροβούνιο, έτσι και η Αλβανία γνώριζε τη διαφορά με τη Βόρεια Ήπειρο. Κατά συνέπεια είναι προς όφελός της, ειδικά για την ενταξιακή πορεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση να χρησιμοποιήσει ορθολογικά και στρατηγικά την ύπαρξη της Βορείου Ηπείρου. Αλλιώς υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να επαναληφθεί το σενάριο του Μαυροβουνίου με τη Σερβία. Επιπλέον στην πρώτη περίπτωση δεν υπάρχει θρησκευτική διαφορά και το γλωσσικό έχει σχέση περισσότερο με διάλεκτο παρά με γλώσσα, ενώ στη δεύτερη περίπτωση η διαφορά είναι μεγαλύτερη. Συνεπώς η Αλβανία δεν έχει κανένα όφελος να καταπιέζει τους Βορειοηπειρώτες ειδικά μετά την απόφαση του Δικαστηρίου της Χάγης στις 6 Απριλίου 1935 όσον αφορά την απαραίτητη λειτουργία των ελληνικών σχολείων. Αφού η Αλβανία ως κράτος κοσμικό θέλει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διαχωρίσει ξεκάθαρα τις θέσεις από την νέο οθωμανική προπαγάνδα της Τουρκίας και να προωθήσει την ύπαρξη της Βορείου Ηπείρου, αλλιώς το πιο πιθανό είναι να βρεθεί αντιμέτωπη με μια ανάλογη περίπτωση με το Μαυροβούνιο, το οποίο μάλιστα χρησιμοποιεί ακόμα και το ευρώ ως νόμισμα ενώ δεν ανήκει βέβαια στην ευρωζώνη για να διαχωρίσει τη θέση του με τη Σερβία που χρησιμοποιεί το δηνάριο. Το μοντέλο ή το σενάριο υπάρχει, στο χέρι της Αλβανίας είναι να επιλέξει την πορεία της για να ενταχθεί όσο πιο γρήγορα γίνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. 

 

Από το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας στο Πρωτόκολλο Κέρκυρας

     Το Πρωτόκολλο Φλωρεντίας που υπέγραψαν στις 17 Δεκεμβρίου 1913 οι Μεγάλες Δυνάμεις και πιο συγκεκριμένα η Αγγλία, η Γαλλία, η Αυστρία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ρωσία βασίστηκε αποκλειστικά στο κριτήριο της γλώσσας όσον αφορά στα σύνορα της νεοσύστατης Αλβανίας. Έτσι υπό τις πιέσεις της Ιταλίας και της Αυστρίας, παραχωρήθηκαν στην Αλβανία, το Αργυρόκαστρο, το Δέλβινο, η Κορυτσά, το Λεσκοβίκι και η Πρεμετή.
      Είναι βέβαια γνωστό τώρα ότι η συμμαχία της Ιταλίας και της Αυστρίας, ήθελε ένα ανεξάρτητο κράτος στην περιοχή για να αποτελεί μία ζώνη ουδέτερη που να μπορεί να μετατραπεί εύκολα σε προγεφύρωμα σε πολεμική φάση. Οι επιπτώσεις αυτής της επιλογής είναι η δημιουργία ενός θύλακα στην τωρινή Ευρωπαϊκή Ένωση εως την ένταξη της Αλβανίας. Τοπολογικά υπάρχει μία τρύπα που δημιουργεί ευάλωτη τοποστρατηγική ζώνη για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Τώρα δηλαδή αυτή η απόφαση πρέπει να διορθωθεί για να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επιπλέον αν εξετασθεί πιο ορθολογικά το θέμα τότε συνειδητοποιούμε ότι πρόσφερε υποστηρικτικό έδαφος για την συνέχεια του Οθωμανικού δόγματος στην περιοχή, κάνοντας έντεχνα μία ανάμειξη των Τούρκων και των Αλβανών μέσω του μουσουλμανικού στοιχείου. Με άλλα λόγια έχουμε μία προσπάθεια ανάλογη με την εξέλιξη του Αζερμπαϊτζάν. Ας εξετάσουμε τώρα το Πρωτόκολλο Κέρκυρας πριν συνεχίσουμε αυτήν την ανάλυση.
      Το Πρωτόκολλο Κέρκυρας που υπέγραψαν η Διεθνής Επιτροπή των Μεγάλων Δυνάμεων και ο Πρόεδρος της Αυτόνομης Βόρειας Ηπείρου στις 17 Μαΐου 1914 αποτελεί ουσιαστικά την πρώτη επίσημη και θεσμική απόδειξη της τελευταίας. Πρέπει να επισημάνουμε επίσης ότι οι Πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων ανήγγειλαν στην Ελλάδα ότι οι κυβερνήσεις το εγκρίνουν. Η αναγγελία έγινε την πρώτη Ιουλίου 1914. Με αυτή την τροποποίηση δίνει ελευθερία γλωσσική και θρησκευτική στις επαρχίες της Κορυτσάς και Αργυροκάστρου μέσω της ειδικής τους διοικητικής οργάνωση και εξασφαλίζει την οργάνωση της Χωροφυλακής. Επιπλέον στις 14 Οκτωβρίου 1914 οι Μεγάλες Δυνάμεις ζήτησαν από την Ελλάδα να ανακαταλάβει την Βόρεια Ήπειρο. Και στην περίπτωση συμμετοχής της Ελλάδας σε Παγκόσμιο Πόλεμο με το μέρος τους τότε η ενσωμάτωση της Βορείου Ηπείρου στην Ελλάδα θα ήταν πλέον οριστική. Έτσι το Πρωτόκολλο Κέρκυρας άλλαξε τα δεδομένα δίχως όμως να υπερισχύσει οριστικά ακόμα και αν στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο (1940-41), η Ελλάδα απελευθέρωσε τη Βόρεια Ήπειρο. Όμως με τη γερμανική κατοχή κατέρρευσε αυτή η προσπάθεια.
      Βλέπουμε όμως ότι η Βόρεια Ήπειρος αποτελεί το σημαντικότερο θετικό επιχείρημα της ένταξης της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το χριστιανικό στοιχείο σε ένα κράτος επίσημα κοσμικό αγγίζει τα άλλα κράτη μέλη και θα πρέπει να ενισχυθεί ουσιαστικά και πρακτικά για να γίνει αποτελεσματική η διαδικασία ένταξης.