Θεμιστοκλής Σοφούλης (Βαθύ Σάμου 1860- Αθήνα 24 Ιουν. 1949)

«Τά μίση, αἵ  ἀσχημίαι, ἡ ἐμπάθεια ἔχουν ἀποκορυφώσει τόν διχασμό τού ἔθνους καί ἔχουν δημιουργήσει τόν κίνδυνο νά συρθεῖ τό ἔθνος στήν καταστροφή καί τήν τέλεια ἀποσύνθεσή του». 

Θ. Σοφούλης 25 Απριλίου 1936

Την 4:20 μμ, της 24 Ιουνίου του 1949, ο πρωθυπουργός της Ελλάδος Θεμιστοκλής Σοφούλης, ξεψύχησε στο  γραφείο του, σε ηλικία 89 χρονών. Ο θάνατος του οφειλόταν σε πνευμονικό οίδημα, από το οποίο είχε προσβληθεί και τον Οκτώβριο του 1948. Ο αειθαλής πολιτικός ηγείτο μιας εθνικής κυβερνήσεως όλων των κομμάτων πλην των αριστερών. Στην πρωθυπουργία τον διαδέχθηκε ο Αλέξανδρος Διομήδης, με αντιπροέδρους τον αρχηγό του Λαϊκού κόμματος Κωνσταντίνο Τσαλδάρη και τον αρχηγό των Φιλελευθέρων Σοφοκλή Βενιζέλο.

Από την Αρχαιολογία στη Πολιτική

Ο Σοφούλης αποφοίτησε από την φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και στην συνέχεια σπούδασε αρχαιολογία στα πανεπιστήμια του Μονάχου, Βερολίνου και Βύρτσμπουργκ. Η ακαδημαϊκή του καριέρα τερματίσθηκε το 1899, μετά την

απόρριψη της υποψηφιότητας του για την έδρα της Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 1900 εκλέχθηκε πληρεξούσιος του Προοδευτικού Κόμματος, στην Εθνοσυνέλευση των Σαμίων και στην συνέχεια πρόεδρος αυτής. Ο Σοφούλης αγωνίσθηκε με όλες του τις δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένου και του ένοπλου αγώνα  για την ένωση της Σάμου με την Ελλάδα.  Στις 11 Νοεμβρίου του 1913 η Σάμος ενώθηκε επίσημα με τη Ελλάδα. Εντάχθηκε στο κόμμα των Φιλελευθέρων και διετέλεσε πρωθυπουργός το 1924 και επανειλημμένα υπουργός. Μετά την αναχώρηση του Ελ. Βενιζέλου στην Γαλλία, λόγω του αποτυχημένου κινήματος της 1 Μαρτίου 1935, ανέλαβε την ηγεσία του Κόμματος των Φιλελευθέρων.

Το κρίσιμο 1936.

Μετά τις εκλογές της 26  Ιανουαρίου  του 1936, κανένα κόμμα δεν συγκέντρωσε την απαιτούμενη πλειοψηφία για τον σχηματισμό κυβερνήσεως. Την 6 Μαρτίου ο Σοφούλης εκλέχθηκε Πρόεδρος της Βουλής. Ο θάνατος του υπηρεσιακού Πρωθυπουργού Κ.  Δεμερτζή την 18 Απριλίου 1936 και η αποκάλυψη του συμφώνου Σκλάβαινα- Σοφούλη, που αφορούσε την στήριξη  των Φιλελευθέρων από το  Κομμουνιστικό Κόμμα, επιδείνωσαν την κοινοβουλευτική κρίση. Ο βασιλεύς Γεώργιος ο  Β΄, έδωσε εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως στον αρχηγό του κόμματος των ελευθεροφρόνων Ι. Μεταξά. Την 25 Απριλίου 1936, η βουλή με ψήφους 241 υπέρ, 16 κατά και 4 αποχές του έδωσε ψήφο εμπιστοσύνης.  Ο Σοφούλης ψήφισε υπέρ του Μεταξά . 

Μαχόμενος μέχρι Τέλους

Ανέλαβε τα καθήκοντα του ως πρωθυπουργός για τελευταία φορά, το Σεπτέμβριο του 1947. Ο Σοφούλης  παρά την μεγάλη του ηλικία, στην πιο δύσκολη περίοδο του πολέμου, υπήρξε δραστήριος και έδειξε την απαιτούμενη πυγμή για την συντριβή της κομμουνιστικής ανταρσίας. Η τελευταία σημαντική του πρωτοβουλία ήταν, ο ορισμός του Παπάγου ως αρχιστράτηγου των ενόπλων δυνάμεων με αυξημένες αρμοδιότητες. Ο Σοφούλης υπήρξε ένας πολιτικός άνδρας ήπιων τόνων, αλλά με σιδερένια θέληση και αποφασιστικότητα. Η βασική του πολιτική γραμμή ήταν του συμβιβασμού και του διαλόγου, χωρίς όμως τελικά να κάνει εκπτώσεις στις αρχές και στις ιδέες του τις οποίες υπηρέτησε πιστά σε όλο του τον βίο. Η πατρίδας σήμερα, όσο ποτέ άλλοτε έχει την ανάγκη πολιτικών ανδρών  σαν τον Θεμιστοκλή Σοφούλη.

Αντιστράτηγος εα Ι. Κρασσάς

f.oineas@yahoo.com