Ο ζεόλιθος, άρθρα του Νίκου Λυγερού

Ο ζεόλιθος και νέα μέθοδος ξήρανσης τροφίμων

     Η λυοφιλίωση ως μέθοδος ξήρανσης των τροφίμων, συνίσταται στην κατάψυξη του υπό ξήρανση υλικού και κατόπιν την εξάχνωση του σχηματισθέντος πάγου μέσα στο κατεψυγμένο υλικό, ώστε να παραχθεί το αφυδατωμένο προϊόν. Στα συνήθη συστήματα λυοφιλίωσης, η κλίση της τάσης των ατμών που είναι απαραίτητη για την εξάχνωση, επιτυγχάνεται με την διατήρηση ορισμένης ολικής πίεσης στον θάλαμο της ξήρανσης. Οι δημιουργούμενοι υδρατμοί απάγονται με ένα σύστημα συμπύκνωσης τους και ένα σύστημα θέρμανσης παρέχει την λανθάνουσα θερμότητα εξάχνωσης στο κατεψυγμένο υλικό. Αυτή η μέθοδος είναι πλέον κλασική στον τομέα. Όμως με τις ιδιότητες του ζεολίθου είναι τώρα δυνατόν να εκμεταλλευτούμε μια νέα μέθοδο που δεν είναι ακόμα ευρύτερα γνωστή, πρόκειται για τη ζεοδάτωση. Αυτή η μέθοδος βασίζεται στη χρήση του κενού με πρόσθεση ενέργειας για να επιταχύνουμε την αφυδάτωση του προϊόντος. Ο ζεόλιθος λειτουργεί ως παγίδα διάκρισης και επιτρέπει τη διατήρηση της ακεραιότητας του προϊόντος δίχως εκφυλισμό των οργανοληπτικών ιδιοτήτων, διότι σέβεται τη δομή του. Αυτή η μέθοδος επιπλέον προσφέρει τη δυνατότητα λειτουργίας με μία σταθερή εξάτμιση δίχως περιορισμό στο χρόνο. Η ζεοδάτωση γίνεται με ένα προϊόν που βρίσκεται σε μια θερμοκρασία μεταξύ των -20ºC έως 60ºC. Η ζεοδάτωση εξασφαλίζει μία καλύτερη ποιότητα αφού διατηρεί το σύνολο των αρωμάτων, των χρωμάτων, των βιταμινών και των αντιοξειδωτικών, διότι λειτουργεί στο φάσμα θερμοκρασιών 5-40ºC. Σε αντίφαση με τη λυοφιλίωση δεν γίνεται χρήση χλωριούχων αερίων για την ψύξη, αφού οι υδρατμοί παγιδεύονται από τον ζεόλιθο. Γι’ αυτό το λόγο χρησιμοποιείται ζεόλιθος με πόρους που έχουν διάμετρο 4 Angstrom που αντιστοιχεί στο μέγεθος του μορίου του νερού έτσι ώστε να λειτουργήσει ως μοριακό κόσκινο. Αυτός ο νέος τρόπος είναι ακόμα πιο γνήσιος και πιο φιλικός για το προϊόν και σίγουρα θα αναπτυχθεί όλο και περισσότερο, αφού οι άνθρωποι προσέχουν όλο και περισσότερο την ποιότητα της διαδικασίας, γιατί αναγνωρίζουν ότι σχετίζεται και με την ποιότητα του τελικού προϊόντος που προορίζεται για κατανάλωση. Έχουμε λοιπόν μια άλλη εφαρμογή του ζεολίθου, η οποία και πάλι είναι θετική προς τον άνθρωπο και το περιβάλλον του.

Ο ζεόλιθος της δικαιοσύνης

     Σε όσους θέλουν μέσω γραφειοκρατικών διαδικασιών να μπλοκάρουν τον ελληνικό ζεόλιθο για να διατηρήσουν μερικά προνόμια και μονοπώλιο που καταπατά τα δικαιώματα της Ελλάδας και των Ελλήνων, θέλουμε να υπενθυμίσουμε διακριτικά βέβαια την επανάσταση του Ghandi ενάντια στο μονοπώλιο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, όσον αφορά στη χρήση του αλατιού. Όσο οι Ινδοί δεν είχαν καταλάβει την αξία του αλατιού, η Αυτοκρατορία ήταν ήσυχη, γιατί μπορούσε να ελέγχει τα πάντα λόγω της ανάγκης που έχει ο ανθρώπινος οργανισμός. Όταν όμως με τις ενημερώσεις που έκαναν οι οπαδοί του Ghandi κατάλαβαν όλοι οι Ινδοί ποια ήταν η πραγματικότητα από την αναμονή που ήταν, πέρασαν στην ετοιμότητα. Κι όταν η Βρετανική Αυτοκρατορία επέμενε ώστε να μην αλλάξει την νομοθεσία, οι Ινδοί χάρη στον Ghandi αποφάσισαν να πάρουν το μέλλον στα χέρια τους, δίχως να περιμένουν την αλλαγή του νόμου που τους καταπατούσε. Έτσι ο καθένας πήγε στη θάλασσα να μαζέψει το δικό του αλάτι ακόμα κι αν αυτή η πράξη ήταν απαγορευμένη από το καθεστώς. Και ο λόγος είναι απλώς γιατί αυτό το αλάτι είχε γίνει σύμβολο κι είχε μετατραπεί σε αλάτι της δικαιοσύνης. Πρέπει λοιπόν να αντιληφθούν οι υπεύθυνοι ότι ο ελληνικός λαός δεν πρόκειται να παραμείνει σε αναμονή όσον αφορά στο θέμα του ζεόλιθου. Κι αν χρειαστεί, δηλαδή αν δεν δούμε καμία εξέλιξη σύντομα, επειδή θα είναι απαράδεκτο, η απάντηση θα είναι πολύ απλή. Ο καθένας μας θα βοηθά τον άλλο για να πηγαίνει να παίρνει από μόνος του, επί τόπου δίχως να λογαριάσει κανένα σύστημα που καταπατά τα διακαιώματα της Θράκης και γενικότερα της Ελλάδας. Οι Έλληνες ποτέ δεν ήταν σκλάβοι και δεν θα γίνουν τώρα, επειδή υπάρχει μία τέτοια απαράδεκτη γραφειοκρατία που δεν επιτρέπει την ανάπτυξη της περιοχής. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να περιμένει η Θράκη περισσότερο από δέκα χρόνια, για να μπορέσει να ζήσει, την ώρα που προσπαθούν να την εξοντώσουν με βάρβαρες πράξεις που δεν θα έχουν κανένα όφελος για τους Έλληνες. Ήρθε λοιπόν η ώρα να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας ότι μερικά πράγματα πρέπει να αλλάξουν, αν θέλουμε πραγματικά την ανάπτυξη της πατρίδας. Επιπλέον ξέρουμε ότι ο ζεόλιθος μόνο καλό μπορεί να κάνει στη γη μας. Δεν υπάρχει πια λόγος να περιμένουμε, διότι είμαστε όλοι υπεύθυνοι για την τωρινή κατάσταση που δεν τον αξιοποιεί.

Η εκστρατεία του ζεόλιθου

     Εκτός από τη Θράκη που γνωρίζει την αξία του ζεόλιθου λόγω εν δυνάμει παραγωγής, βλέπουμε ότι άλλες περιοχές της Ελλάδας ανακαλύπτουν επί του πρακτέου τα οφέλη του. Στη Μακεδονία έχουν γίνει ήδη πολλά πειράματα σε αγροκτήματα και όχι μόνο σε εργαστήρια που αποδεικνύουν την αύξηση της παραγωγικότητας. Στην Κρήτη σε μερικά σημεία έχουν ήδη εντοπίσει την εξοικονόμηση που επιτρέπει ο ζεόλιθος όσον αφορά στη χρήση των λιπασμάτων, διότι λόγω της οξύτητας της γης ακόμα και το 70% του λιπάσματος αχρηστεύεται και απλώς μολύνει το περιβάλλον δίχως καμιά απόδοση. Με τις πρώτες ενημερώσεις που κάναμε στην Τρίπολη, στην Κέρκυρα και στη Νάουσα αντιληφθήκαμε ότι οι αγρότες και όχι μόνο οι γεωπόνοι, οι χημικοί και οι φυσικοί, ήθελαν να προστατέψουν τη γης τους μ’ έναν τρόπο φυσικό και όχι τεχνητό που επιτρέπει ταυτόχρονα μια αύξηση της παραγωγικότητας. Οι αγρότες μας δεν κοιτάζουν μόνο το άμεσο όφελος, όπως νομίζουν οι περισσότεροι. Αντιλαμβάνονται πιο εύκολα από παλαιότερα ότι έχει μεγάλη σημασία η ποιότητα και αυτή δεν μπορεί να υπάρχει δίχως την προστασία της γης, διότι σε βάθος χρόνου η κακή της χρήση αποδεικνύεται επί του πρακτέου. Επιπλέον λόγω κρίσης, πολλοί επανεξετάζουν το θέμα της χρήσης της γης τους μ’ έναν τρόπο πιο ορθολογικό, ο οποίος να μην είναι αποκλειστικά βασισμένος στην έννοια της εκφυλισμένης επένδυσης που δεν αντέχει στο χρόνο. Σ’ έναν άλλο τομέα σημαντικό για την πατρίδα όπως είναι το κρασί, χαρήκαμε που βρήκαμε κτήματα να είναι ενημερωμένα για την χρήση του ζεόλιθου ακόμα και αν δεν γνώριζαν όλες τις ιδιότητές του. Διότι όταν έχεις απαιτητικές ποικιλίες και μερικές φορές και σπάνιες, ή βρίσκεσαι σε μια περιοχή με προστατευμένη ονομασία, πρέπει να είσαι προσεχτικός με το τι βάζεις στη γη σου, διότι ο χρόνος έχει μεγάλη σημασία. Η πατρίδα μας μπορεί να βοηθήσει την πατρίδα μας με το ζεόλιθο. Διότι μπορούμε να έχουμε μια μεγάλη παραγωγή στη Θράκη φυσικού ζεόλιθου, η οποία να βοηθάει και τις άλλες περιοχές για τις καλλιέργειές τους. Με αυτόν τον τρόπο, εφαρμόζουμε έναν στρατηγικό και οικολογικό σκοπό, ο οποίος είναι ωφέλιμος για όλη την Ελλάδα από τις περιοχές όπου υπάρχει μεγάλη παραγωγή έως τα ακριτικά νησιά που έχουν πρόβλημα με το νερό. Πρέπει να αξιοποιήσουμε λοιπόν τον ζεόλιθο με κάθε τρόπο, διότι η πατρίδα μας τον έχει ανάγκη για να αναπτυχθεί με σεβασμό προς το περιβάλλον και τους ανθρώπους μας.

Ζεόλιθος και πετροχημεία

     Ο ζεόλιθος λειτουργεί βασικά ως φίλτρο για πολλές εφαρμογές αλλά όχι μόνο. Οι ιδιότητές του, του επιτρέπουν να μετατραπεί και σε καταλυτικό στοιχείο, όπως το αποδεικνύει η πετροχημεία. Ο ζεόλιθος σε υψηλές θερμοκρασίες και πιέσεις είναι ικανός να μετατρέψει το πετρέλαιο. Παλαιότερα ενώ ήταν γνωστό αυτό το φαινόμενο σε πρακτικό επίπεδο δεν ήταν απόλυτα κατανοητό σε μοριακό επίπεδο. Η πρώτη μεγάλη αλλαγή φάσης έγινε το 2010, όταν μέσω ισότοπων που επιτρέπουν να διαχωρίσουμε μόρια καταφέραμε για πρώτη φορά να δούμε τη δράση του ζεολίθου πάνω στο πετρέλαιο. Επιπλέον αυτή η μελέτη απέδειξε ότι αυτές οι γνωστές αντιδράσεις μπορούν να μελετηθούν και σε φυσιολογικές θερμοκρασίες, πράγμα το οποίο ήταν αδιανόητο στο παρελθόν. Η μεγάλη διαφορά προέρχεται από την σπανιότητα του φαινομένου σε αυτές τις θερμοκρασίες. Ο Jean Sommer κατάφερε με την ομάδα του να δείξει σε μοριακό επίπεδο την κατάλυση που προκαλεί ο ζεόλιθος και μετατρέπει το πετρέλαιο σε βενζίνη με υψηλό δείκτη οκτανίου. Αυτή η καινοτομία επιτρέπει τώρα μία καλύτερη επιλογή του τύπου του ζεολίθου ανάλογα με την αντίδραση που θέλουμε να παράξουμε. Έχουμε λοιπόν μια διαδικασία βελτιστοποίησης ακόμα και σε αυτόν τον τομέα. Και αυτή η δυνατότητα συμβαδίζει και με την σύνθεση διαφορικών ζεολίθων. Δεν μιλούμε βέβαια για μία μικρή λεπτομέρεια, διότι σχετίζεται με την ανακάλυψη του George Andrew Olah το 1962, για την οποία πήρε το βραβείο Νόμπελ Χημείας το 1994. Τα ανθρακοκατιόντα αποτελούν την απόδειξη της ύπαρξης μιας ενδιάμεσης αντίδρασης, η οποία ήταν δύσκολη στον εντοπισμό της. Ο Olah κατάφερε μέσω NMR να το δει σε υπεροξύ. Στη διαδικασία της μετατροπής του πετρελαίου μέσω του ζεολίθου, ο Sommer κατάφερε να αποδείξει ότι υπάρχουν και ανθρακοκατιόντα. Αυτή η ανακάλυψη δίνει και το στίγμα της έρευνας σε αυτόν τον τομέα, ενώ συχνά νομίζουμε ότι όλα είναι γνωστά. Δίχως το ζεόλιθο το φαινόμενο αυτό δεν θα εμφανιζόταν. Αν καταφέρουμε και το συνειδητοποιήσουμε όλοι μας στην Ελλάδα, τότε θα δούμε και τις πρώτες ερευνητικές εργασίες στην πατρίδα μας να παίρνουν τόπο και να μπορούν να εκπέμπουν και αυτές σε διεθνές επίπεδο. Έχουμε στη διάθεσή μας υλικό που δεν έχει αξιοποιηθεί, ενώ όλοι το αναζητούν στον τομέα της οργανικής χημείας.