Δόγμα Τρούμαν του Ιωάννη Κρασσά

«Όταν έχεις δίκιο, κανείς δεν το θυμάται. Όταν έχεις άδικο, κανείς δεν το ξεχνά».

Χάρρυ Τρούμαν ( 1884-1972)

     Στις 12 Μαρτίου 1947, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Χάρρυ Τρούμαν, εκφώνησε ενώπιον των δύο σωμάτων του αμερικανικού Κογκρέσου (γερουσία και βουλή των αντιπροσώπων), μια βαρυσήμαντη ομιλία, που καθιερώθηκε ως «Δόγμα Τρούμαν». Το δόγμα αφορούσε τα μέτρα που έπρεπε να ληφθούν, για να εμποδίσουν την  επέκταση της Σοβιετικής κυριαρχίας στη Ελλάδα και την Τουρκία. Ο σκοπός του δόγματος σύμφωνα με τον Τρούμαν ήταν: «Η πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών για να υποστηρίξουν τους ελεύθερους λαούς, που αντιστέκονται στην προσπάθεια υποδουλώσεως  τους, από ένοπλες μειονότητες ή από εξωτερικές πιέσεις». Το δόγμα κηρύχθηκε στη κορύφωση της κρίσεως του Ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. Τον Φεβρουάριο του 1947, η Βρετανία ζήτησε επισήμως από τις ΗΠΑ να
επωμισθούν την υποστήριξη της Ελληνικής κυβερνήσεως.

Έναρξη του Ψυχρού Πολέμου

     Το Δόγμα Τρούμαν έθεσε το πολιτικό και ιδεολογικό πλαίσιο του Ψυχρού Πολέμου. Μετατόπισε την Αμερικανική εξωτερική πολιτική προς την Σοβιετική Ένωση, από την «Πολιτική του Κατευνασμού», στην  πολιτική της «Ανασχέσεως». Αποτέλεσμα της ίδιας πολιτικής ήταν το μνημειώδες Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Ανασυγκροτήσεως (1948), γνωστό σαν «Σχέδιο Μάρσαλ», η ίδρυση του ΝΑΤΟ (1949) και η Ευρωπαϊκή Αμυντική Κοινότητα. Τα προβλήματα ήταν τόσο επείγοντα ώστε ξεπερνούσαν τις δυνατότητες του ΟΗΕ. Ο παγκόσμιος οργανισμός πέρασε έτσι σε δεύτερη μοίρα, ως κέντρο επίλυσης συγκρούσεων. Μολονότι αφορούσε την Ελλάδα και την Τουρκία, το Δόγμα Τρούμαν συνεπαγόταν για τις ΗΠΑ υποχρεώσεις με πλανητική διάσταση. Στην ομιλία του ο Τρούμαν δεν κατονόμασε ως απειλή τη Σοβιετική Ένωση, αλλά χρησιμοποίησε τον όρο, επεκτατικός κομμουνισμός. Έδωσε έτσι το θετικό μήνυμα για την προάσπιση της ελευθερίας και της δημοκρατίας, αφήνοντας περιθώρια συνεννοήσεως με τον Στάλιν. Τα περιθώρια εξαντλήθηκαν αργότερα, όταν η Μόσχα «απάντησε» στο Σχέδιο Μάρσαλ με το πραξικόπημα στην Τσεχοσλοβακία και τον αποκλεισμό του Βερολίνου (1948).

Η Αμερικανική Βοήθεια      
     Ο Τρούμαν υποστήριξε πως αν η Ελλάδα και η Τουρκία δεν λάμβαναν έγκαιρα την βοήθεια που χρειάζονταν, θα έχαναν την ελευθερία και την εθνική τους ακεραιότητα. Η πολιτική αυτή κέρδισε την υποστήριξη των Ρεπουμπλικάνων που έλεγχαν το Κογκρέσο, και περιλάμβανε σε πρώτη φάση βοήθεια 400 εκατομμυρίων  δολαρίων, αλλά όχι στρατιωτικές δυνάμεις. Οι δύο χώρες το 1952, έγιναν μέλη του ΝΑΤΟ. Η Ελλάδα ήταν η μόνη χώρα όπου το 94% της βοήθειας των 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων που έλαβε από της ΗΠΑ, ως το τέλος του 1952, της χαρίστηκε. Το άγαλμα του Τρούμαν τοποθετήθηκε στη γωνία των οδών Βασιλέως Κωνσταντίνου και Βασιλέως Γεωργίου, το 1963, προσφορά της οργάνωσης ΑΧΕΠΑ, των Ελλήνων της Αμερικής. Το άγαλμα μέχρι τώρα έχει γκρεμιστεί τρεις φορές, από τους υποστηρικτές εκείνων, που ο Τρούμαν τους στέρησε την δυνατότητα, να καταλάβουν την εξουσία με την βία.

Αντιστράτηγος ε.α. Ιωάννης Κρασσάς